Pa Censurë ka zhvilluar një intervistë me mjekun Rexhail Ramadani nga Kumanova, i cili si mjek vepron në Gjermani.
Për më tepër lexoni intervistën:
Pa Censurë : Çfarë ju shtyju që të lagoheshit nga vendi?
Zakonisht largimi nga vendlindja vjen nga mungesa e prespektives dhe mundësitë për t’i zhvilluar potencialet që ke. Në Maqedoni gjithcka varet prej politikës dhe pothuajse pa politikën nuk mund të përparosh asgjëkundi. Meqë një oligarki politike merr nën kontroll jetën e njerëzve, vendos për gjithcka atëhere kjo varshmëri krijon selektivitet. Ky selektivitet disave u jep mundësi të bëjne jetë më të mirë e shumices nuk u jep. Ato që nuk e kanë mundësine i kap krimbi i frustracioneve sepse smund ti ralizojne ambicjet që kanë, nuk e sheh prespektiven dhe vjen një ndjenjë se duhet të kërkosh diku tjeter një jetë më të mire. Meqë kjo klase politike vjen nga mendësi e vjeter që abuzon me ato kauzat “kombëtare“ injoron jetërat e njerëzve madje skanë asnjë lloj koncepti politik atëhere të shprehësh mendim ndryshe është një blasfemi per to, ti konsiderohesh armik i tyre pra ti duhet të jesh shembulli se nëse je kundër tyre të mbyllen rrugët për prespektive. Ka shume të rinjë që nuk e shohin prespektivën , nuk janë të vleresuara vlerat e tyre dhe nuk e u jepet shanse kështu që ngelet të provosh diku tjetër shansën për një jetë më të mirë, nuk mund të sigurojnë mirëqenie minimale ekonomike dhe detyrohen të zgjedhin një alternative që është migrimi.
Pa Censurë : Si do ta përshkruani dallimin në mes të punuarit mjek në Gjermani dhe në Maqedoni?
Në Gjermani funksionon shteti i së drejtës, dinjiteti është i respektuar, jeta është e sigurtë , nuk je i diskriminuar, i ke të garantuara të drejtat dhe lirite e njeriut dhe je i fokusuar në punë , në dicipline dhe fundjave kërkon kohe të lire që të ja kushtosh vetës. Jeta është individualiste, standardi i jetesës është i mire. Në aspektin profesional , sistemi është i decentralizuar dhe secili ka mundesi ti zhvilloje potencialet dhe të pergaditet për ato afinitete profesionale që ai synon. Je i motivuar për punë sepse edhe pacientët të e vleresojne punën që bën për to edhe me rrogën që merr mund të jetosh mire. Nuk ka selektivitet sikur në Maqedoni që nese je i afert me partine dhe ke lidhje mund te punësohesh , të kesh mundesi të punosh me mjek ose profesore që kane përvoje dhe ke mundesi të bësh karriere të sukseksshme. Ndërsa nëse nuk je me partine ose ke mendim ndryshe paguan specializim privat që kushton 8 mijë deri 10 mijë Euro dhe të mos marrësh rrogë , nuk je i integruar në punë , nuk të jepet hapsire të zhvillohesh dhe madje nuk të garantohet as vend pune. Une i kam provuar dy sistemet dhe ka dallime të mëdha si funksionon sistemi dhe mënyren se si pergaditet mjeku. Përgaditja e mjekeve është selektive në Maqedoni dhe teorike , nëse punësohesh në klinike universitare ke gjasa të avancosh më shumë, nëse nuk i ke këto gjasa atëhere formimi është më i dobet në periferi. Sepse mjeksia sic ka thene Platoni eshte Tekne, pra do nje inteligjence teknike dhe përvoja dhe trajnimi i vazhdueshëm e bëjne formimin e mjekut.
Rasti im atehere ishte se isha i stigmatizuar po shprehem ironikisht si nje kritik i partise dhe i shokut Enver. Madje kan qenë disa ministra shqiptarë : ishte z. Imer Selmani që nuk më pranoi edhe pse më premtoi përmes një gazete. Z. Bujar Osmani ka qene i paarritshem dhe madje ne kohen e tij si mjek spcialist me eliminonte në cdo konkurs. E pa logjikishme por e vërtete. Armiku i partise dhe i shokut Enver duhej që të ndëshkohej. Koleget e mi e dijnë gjithë se trajtimi ndaj meje ishte personal i padrejte dhe isha i diskriminuar edhe si mjek edhe si intelektual përshkak të bindjeve të mia politike. Por ne fakt bindjet e mia gjithnje kanë qenë republikane dhe jam një ithtar autentik origjinale i ideve republikane ndoshta i vetmi që i kam promovuar këto ide. Por ja që ato me perceptonin si te tille. As se kam kuptuar kush pse , dhe prej kujt shpesh me kujtohet Jozefi K nje personazh i romanit “Procesi“ i Franc Kafkes pra se kuptoja pse dhe prej kujt. Ndaj meje edhe si mjek edhe si intelektual mu bllokuan rruget dhe e pash si rrugedalje te iki ne Gjermani. Madje punesimi u pat bere me provim pranues, mbaron specializimin jep gjithe provimet, merr licencen e punes si mjek specialist, por per tu pranu ne spital duheshte qe ti nenshtrohesh provimit pranues, absurditet i llojit vecante. Keto lloj absurditete nuk i ke ne Gjermani. As nuk duhet ta njohesh askend, as nuk duhet te mbeshtese ndonje parti konkuron me vlerat e tua dhe angazhohesh qe ti realizosh potencialet e tua.
Pa Censurë : A mendoni se tani jeni plotësuar profesionalisht, mendonit se këtë nuk mund ta arrini në Maqeoni?
Në Maqedoni si një disident që më paten cilesuar partia në pushtet nuk e kam kuptuar as kush po e them me ironi si armik i partise dhe I shokut Enver , sigurisht nuk I pata realizuar ambicjet e mia. Andaj zgjodha të provoj fatin në Gjermani që ofron mundësi pune. E më pas arrita të siguroje lejeqëndrimin e përhershem. Por që në Gjermani pranohet vetem studimi bazik dhe më tejë vazhdon përgaditjen profesionale për ta njohur specializimin. Por puna dhe mundësite teknike që jane, të mundësojne të krijosh përvojë të madhe, mundesite për të mësuar metodat diagnostike janë të mëdha sepse nuk të kufizon askush dhe ka mundësi të ndjekësh trajnime të ndryshme. Kështu që me punë arrin standardet. Pra në Gjermani meqë sistemi është i decentralizuar si në qendër si në periferi synimi është tek mjeku të zhvillohën në maksimum potencialet e tij që tu shërbehet pacientëve kudo me të njëjtin standard. Gjermani vlerë të madhe ka puna.
Ku e shini të ardhmen, do të ktheheni të kontribuoni për vendin tuaj?
Kur e ke lejeqendrimin e përhershem, je i sistematizuar me pune dhe e ke të sigurte jetën , atëhere nuk bën plane të kthehësh , sepse ke investuar mjaft që të arrish këto. Asnjëhere se preferoj të jem demagog, une edhe në problemet shoqërore kur fokusohem nuk preferoj të flas për veten por te koncentrohem në zgjidhjen e problemit. Demagogjia është sëmundje e shoqërise sone, mban pozite dhe nuk ka as dije as kualifikim të nevojshëm andaj ai i kthehet demagogjise duke na bindur se sa patriot është. Ai që sdi të zgjidhe probleme dhe sfida shoqërore ai nuk është patriot. Ai është demago dhe profiter personal i dëmshem për shoqërinë.
Unë kontriboj mjaft për vendin time sepse shkruaj shumë, përpiqem të kontriboj në rritjen e ndërgjegjes shoqërore. Motori i gjithë levizjeve shoqërore është progresi i ndërgjegjes. Nëse do të më jepte populli ndonje detyrë për të kontribuar për to do ta kryeja në mënyren më të mire të mundshme. Por deri sot nuk na ka dhënë, ne kontribojme vullnetarisht madje e shpenzojme edhe kohen tone të lire. Sa kam qenë në Maqedoni kam kontribuar edhe si mjek, edhe si profesor në shkollën e mesme të mjeksise po edhe si intelektual përmes mendimit kritik dhe betejën ndaj padrejtësive dhe fenomeneve negative në shoqëri. Pasi kam specializuar dhe pata dhënë gjithë provimet e magjistratures kam ardhe në Gjermani për të kërkuar pune se atje smundesha disa vite të gjeja pune si mjek.
Do të kisha kontribuar shumë në vendin tim sikur të më jepej mundesia si mjek dhe si intelektual . Si intelektual kam studiuar disa vite qytetërimin evropian duke studiuar idete kryesore ekonomike, politike si dhe konfliktin thelbësor republikan dhe oligarkik që nga lashtësia e deri sot në poltikën ndërkombetare, me pëlqen letersia , filozofia , në Gjarmani kam pasur një trajnim në psikoanalize dhe sëmundje psikosomatike dhe në këte periudhe jam marrë me psikologjine egzistencialiste dhe filozofine egzistencialiste, meë pas në semundjet brendshme ku vazhdoj të punoj, kam ndjekur shume trajnime të shumta. Asnjëhere nuk mund ti thuash vetës se je i mirë, sepse gjithnje duhet të mësosh, të lexosh e të mësosh gjëra të reja. Sekreti për ti zhvilluar potencialet e tua në mënyre të vazhdueshme është të mbetesh nxënës. Sepse nxënësi vazhdimisht mëson gjëra të reja. Shkenca avancon dhe ti ke nevoje gjithmone ti ndjekësh. Nuk është lumturia tek arritja e majës, por tek rruga për tek maja thoshte Ruzvelti. Sepse nëse arrin majën sic thote Irvin Yalomi sytë spontanisht të shkojnë kah tatëpjeta. E unë nuk e preferoj majen vetëm përmiresimin dhe mësimin e vazhdueshëm e kjo të sjell entuziazëm vazhdimisht.
Pa Censurë : Çfarë ju sugjeroni të rinjve të tjerë që çdo ditë e më shumë largohen nga Maqedonia?
Të rinjët janë kategoria më vulnerable e shoqërise sepse atyre u mungon prespektiva në vendin e tyre e ky është shkaku i migrimit. Ato duhet të përkushtohen më tepër përgaditjes së tyre profesionale dhe intelektuale. Të lexojnë vepra serioze , ti lëne portalet, gazetat sepse ato nuk ndikojne në formimin e tyre. Ato duhet të përgaditen për jetë. Për tu përgaditur për jetë së pari duhet të edukohen mire të arsimohen , të lexojnë dhe të punojnë. Profesionalisht më tepër ti përkushtohen punës praktike është më e dobishme dhe krijimit të përvojës, ndërsa edukimi arrihet përmes ndjekjes shembujve pozitiv dhe leximit serioz. Ato duhet të ndërgjegjesohen që të bëhen faktor aktiv , të luftojne për të drejtat e tyre , të luftojnë për prespektivë dhe të mos bëhen vetëm militante por të krijojnë vete vizion dhe të ngjallin nga gjumi shoqërine dhe ti pensionojne politikanë dështak që pengojne dhe dëmtojne ardhmërine e tyre. Një rini e ditur, aktive dhe që di cka kërkon bëhet forcë levizëse e shoqërise dhe krijon prespektivë. Rini e paditur dhe militante partive pa krijim të ideve personale dështon.
Pa Censurë : Keni botuar libra në lidhje me mjeksinë, çfarë mund të na thoni më shumë .
Kam në ribotim një vepër tashme që e kam botuar “E vërteta e qytetërimit Evropian“ rreth 900 faqe. vepër e rrallë dhe me një qasje krejt tjeter nga ajo që e kemi mësuar në shkollë dhe si fillese është idea e historise universale e Fridrih Shilerit që është poeti i lirise dhe dramat e tij si ato të Shekspirit janë dramat e preferuara si Tragjedia e Vallenshtajnit, Don Karlosi, Maria Stjuart, Vjedhësi janë romane historike dhe kanë një vlere të madhe për të kuptuar historinë universale. Më pas nga idetë e Fridrih Shilerit kam bërë konstruksion të historise universale duke pasur në qender konfliktin në mes konceptimit imago deri te Platonit dhe zoon politikon të Aristotelit. E kam gati vetëm më duhet kohë për ta botuar. Madje kam shumë shkrime për filozofi, letersi, politike ekonomike amerikane meqë jam marre shume me historine autentike të eterve themelues të Shba- së dhe kritike ndaj neoliberalizmit dhe kapitalizmit por vetëm duhet ti mbledh këto materiale ti botoj libra. Kam edhe ide për të shkruar për ruajtjen e shëndetit në suaza të lidhjes shpirt dhe trup duke u bazuar në të dhënat më të fundit të teorive moderne biologjike. Po më duhet kohë . Dua të kem edhe kohe të lire për të shëtitur në vende të ndryshme, sic thotë Fridrih Niçe së të mësuarit dhe puna duhet ti shërbeje jetës dhe jo jeta të mësuarit dhe punës.
