Lindim Etemi (Struga Ekspres)
Pse u harruan njerëzit e dijes dhe të ndershëm në Strugë?
Dikur Struga ishte më shumë se një qytet, ishte një dritare e hapur drejt dijes, poezisë dhe kulturës. Në bregun e Drinit, mes gjurmëve të historisë dhe tingujve të Netëve të Poezisë, u rritën njerëz që nuk dinin vetëm të flisnin bukur, por edhe të mendonin thellë, të sillnin dije dhe ta mbanin qytetin me shpirt e dinjitet. Sot, ata janë harruar. Dhe kjo nuk ndodhi rastësisht.
Pra, ne jemi shoqëri që nuk shpërblen vlerën
Kur shoqëria nuk e shpërblen dijen, ajo e zëvendëson me heshtjen. Njerëzit e dijes në Strugë, mësues, poetë, filozofë, mjekë, njerëz të urtë, nuk u bënë pjesë e garës për pushtet, për favore apo për ndikim. Ata folën, por askush nuk i dëgjoi. Ata krijuan, por institucionet i anashkaluan. Ata dhanë shembull, por koha nisi të shpërblente të kundërtën, servilizmin, heshtjen e qëllimshme, apo mediokritetin me lidhje.
Ndërkohë, në skenë dolën të pasurit e paditur dhe muskulozët, të cilët fituan jo për shkak të dijes apo vizionit, por për shkak të forcës, parasë apo shfaqjes së jashtme.
Politika, jo dija, vendosi kush do të udhëheqë
Në vend që të mbështeteshin mbi themelet e mendimit dhe të vlerës njerëzore, institucionet lokale dhe politike nisën të ngrihen mbi interesa të ngushta, mbi aleanca të përkohshme dhe mbi hesape të fshehta. Ata që dinin të ndërtonin me mendje, nuk patën vend në tryezat ku vendosej për qytetin. Dhe kështu, një nga qytetet më poetike të Ballkanit nisi të ftohej, jo nga klima, por nga shpërfillja e dijes.
Të diturit e Strugës janë ende gjallë. Disa në heshtje, disa në mërgim, disa në kujtime. Por zëri i tyre nuk dëgjohet më nëpër vendime publike, në hapësira kulturore apo në rrugët e qytetit. Ajo që dikur ishte qytet frymëzimi, tani është kthyer në qytet i lodhur nga harresa.
Pyetje: A mund të rikthehen të diturit?
Nuk është vonë. Por për këtë duhet më shumë se një fjalim festiv. Duhet që shoqëria të kthejë kokën drejt atyre që nuk bërtasin, por dinë. Qyteti të kujtohet për ata që e ndërtuan me mendje, jo për ata që e përdorën për interes.
Struga nuk i ka humbur të diturit. I ka harruar. Dhe harresa është plagë që shërohet vetëm me vetëdije.
(Struga Ekspres)
